ΟΙ  ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ  ΑΓΩΝΕΣ  ΑΠΟ  ΤΗΝ  ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ  ΩΣ  ΣΗΜΕΡΟΝ

  

Ο   ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ  ΤΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ- ΑΛΑΝΑΣ

 

Η Αλάνα της Κυπαρισσίας

 

Η παλιά αθλητική αλάνα ερχόταν από μακρυά, από την εποχή του Ιδαίου Ηρακλή που εκεί κοντά στην αρχαία Ολυμπία  εμπνεύσθηκε τους πρώτους αγώνες πριν  45.000 Π. Ε . Τούτο αποτελεί  την τρανότερη απόδειξη ότι εκτελούσαμε τους ίδιους αγώνες της αρχαιότητος. Ηταν παράδοση και τρόπος ζωής της Ελληνικής  επαρχίας. Οταν διάβασα για το πάνδημο της αθλήσεως στην αρχαία Ελλάδα  θυμήθηκα την αλάνα   μας , στην παλαιά πανηγυρίστρα της Κυπαρισσίας. Όλα αυτά ανάγονται  πριν απο τον  Β ! Παγκόσμιο Πόλεμο, σε μια εποχή που ενώ δεν απέχει πολύ χρονολογικά, έγιναν τόσο βαθιές αλλαγές , ώστε θα   τις  αποκαλούσα κοσμογονικές. Εκεί μαζευόμαστε   τα παιδιά της γειτονιάς και ορίζαμε αυτοσχέδιους  αθλητικούς αγώνες  . Διαγωνιζόμαστε στο τρέξιμο (100 και 300 μ.), στα άλματα(απλούν, τριπλούν και εις ύψος) στις ρίψεις( σφαίρα,  δίσκο, ακόντιο  και λίθο) και τέλος στην πάλη. Αυτή ήτο φυσικά  το καθημερινό προσφιλές μας άθλημα , που συχνά βγαίναμε ζημιωμένοι λόγω της νίκης του χειροδύναμου αντιπάλου μας.   Παίζαμε και ποδόσφαιρο-σαν Καμιά φορά τρέχαμε και δρόμο αντοχής, όχι όμως καθορισμένο αλλά όσο αντέχαμε. Και μην νομίσετε ότι είχαμε οργανωμένες αθλητικές εγκαταστάσεις  , ή αθλητικά όργανα για την τέλεση των αγώνων. Για στίβο χρησιμοποιούσαμε ένα γήπεδο-ή καλύτερα λιβάδι, που τότε μας φαινόταν τεράστιο. Όμως όταν πήγα πρόσφατα και το είδα χτισμένο, απογοητεύτηκα για την μικρότητα του .  Εκεί γίνονταν    τα αγωνίσματα των   δρόμων , οι αποστάσεις των οποίων ήσαν μετρημένες με το βήμα κάποιων προηγούμενων γενεών. Υπήρχε μονίμως ένα μικρό σκάμμα με   άμμο θαλάσσης για τα άλματα και το μόνο που κάναμε ήτο να αναμοχλεύουμε τον άμμο για να είναι μαλακός. Τέτοιο σκάμμα υπήρχε σε όλα τα σχολεία στο παρελθόν. Τώρα πληροφορούμαι ότι τούτο  αντικαταστάθηκε προσφάτως από την μπασκέτα . Ποιοι ‘έξυπνοι’ άραγε  είχαν αυτή την φαεινή ιδέα ; Για το άλμα εις ύψος  βάζαμε ένα σπάγκο, που το κρατούσαν δύο παιδιά  καρφωμένο σε δύο  καδρόνια(δοκάρια)  για να  διατηρεί το καθορισμένο ύψος. Ενα   μακρουλό  λιθάρι για ρίψη λίθου, ένα άλλο σφαιρικό για ρίψη σφαίρας, μιά  λίθινη στρογγυλή πλάκα για  ρίψη  δίσκου, ένα καλάμι ειδικά φτιαγμένο για ακόντιο.  Αυτά ήσαν τα αθλητικά μας σύνεργα   και αρκετά δάφνινα ή απο ελιά στεφάνια , από τις γύρω πικροδάφνες ή ελιές,  για το στεφάνωμα του νικητή. Για το ποδόσφαιρο ελλείψει μπάλας, χρησιμοποιούσαμε ένα πάνινο τόπι. Θυμάμαι δε όταν το 1938 μας έφερε η αείμνηστη μητέρα μου μια δερμάτινη μπάλα ποδοσφαίρου δεν πρόλαβα να την χαρώ διότι η ελονοσία είχε υποτροπή και με έρριξε κάτω με κρυάδες και 40 πυρετό. .Ολα αυτά ήσαν είδη εν επαρκεία τότε στον τόπο μας. Τον καλύτερο αθλητή συνηθίζαμε να τον σηκώνουμε  στους ώμους και να  τον μεταφέραμε γύρω-γύρω  στην αλάνα πανηγυρικά. Επειδή ο Οδυσσέας από την Ρούμελη, ένας πανύψηλος και γυμνασμένος   έφηβος  με έμφυτη αθλητική κλίση  διεκρίνετο σε όλα τα αγωνίσματα , τον είχαμε σαν ίνδαλμα και όλοι τον παραδεχόμαστε ως τον πρώτο. Στην μνήμη μου φαντάζει  σαν    κάποιον προιστορικό ήρωα, ή  και σαν τον Ιδαίο Ηρακλή.

 

Το Στεφάνωμα του Νικητή

Αθλητικές στολές δεν είχαμε, αλλά ούτε και επηρέαζαν τους   αγώνες μας στην αλάνα της Κυπαρισσίας, όπου έζησε ο γράφων τα παιδικά του χρόνια. Τον ρόλο των Ελλανοδικών έπαιζαν οι ίδιοι οι αθλητές, οι οποίοι συχνά μεροληπτούσαν υπέρ του ενός ή του άλλου αθλητού, αναλόγως των συμπαθειών τους, και  μερικές φορές  χάλαγαν οι αγώνες ακριβώς εξ αιτίας αυτής της μεροληψίας. Ομως κατά κανόνα σεβόμαστε την αξιοκρατία και ποτέ δεν τολμούσαμε να αμφισβητήσουμε τους αρίστους. Βλέπετε ότι στον κλασσικό αθλητισμό τότε δεν ίσχυε η συναλλαγή,   το μέσον,  ή το χρήμα.  Εκαλείσο ν’ αγωνισθείς τον αγώνα τον καλό. Να αποδείξεις την αξία σου. Είναι δηλαδή ο κλασσικός αθλητισμός  η αποθέωση της αξιοκρατίας. Βέβαια σήμερα   στο κλίμα της  καθολικής νοθείας  ντοπάρουν τους αθλητές, διότι η Νίκη μεταφράζεται σε προβολή  και χρήμα για τους εμπόρους της αθλητικής ιδέας.    

Ο Οδυσσεύς της αλάνας μας , ήτο ένας σεμνός  νέος και είχε ιδιαίτερα αθλητικά χαρίσματα και  μεγάλη  ρώμη. Ολοι   τον παραδεχόμαστε και τον θαυμάζαμε σαν το  πρότυπο του αθλητού. Ητο   αρρενωπός, με  αρχαιοελληνικά  χαρακτηριστικά, θαρρείς και ήτο απόγονος του  Οδυσσέα Ανδρούτσου. Ητο  απαράλλαχτος με τον εικονιζόμενο ήρωα  στο σχολικό πάνθεο των ηρώων του 21 .   Ο Οδυσσεύς λοιπόν  σάρωνε όλα σχεδόν τα αγωνίσματα και αυτοδικαίως  ήτο το ίνδαλμα μας. Παρ, όλα αυτά  το παιδί αυτό ποτέ δεν έδειξε έπαρση , ούτε καβάλησε το “καλάμι”, μολονότι τον φέραμε τακτικά στους ώμους μας στο γήπεδο. Εκείνο που  μας  έκανε να τον λατρεύουμε εμείς οι  μικρότεροι είναι ότι  ο Οδυσσεύς προστάτευε τους μικρούς και αδυνάτους από επιθέσεις  των  κακών και δυνατών . Ετσι στο πρόσωπο του είχαμε «μπάρμπα στην Κορώνη» όπως λέγαμε.

Τότε μπορεί να μην είχαμε αθλητική παιδεία, αλλά είχαμε   την αθλητική  παράδοση  μέσα στα γονίδια μας, θαρρείς και είμαστε απ’ ευθείας απόγονοι   των  αρχαίων  Ολυμπιονικών της Μεσσηνίας. Γιατί κανείς ποτέ δεν μας είχε ποτέ διδάξει , ούτε αθλητισμό ούτε πως διεξάγονται οι αθλητικοί αγώνες. Είμαστε εντελώς αυτοδίδακτοι  και αυτό το θεωρούσαμε σαν φυσικό, όπως η αναπνοή μας, διότι ουδείς πρέπει να σου διδάξει τον αθλητισμό , επειδή αυτός πρέπει να είναι μέσα σου .

Οι Παμμεσσηνιακοί Αθλητικοί Αγώνες

 

Το μεγαλύτερο γεγονός της εποχής ήτο η τέλεση των Παμμεσσηνιακών αγώνων του 1937 ή 38, αν δεν με απατά η μνήμη . Εγιναν δε με όλη την επιβαλλομένη λαμπρότητα και επισημότητα. Η  μουσική του  Δήμου, οι Αρχές, τα Σχολεία και οι ξένοι αθλητές έδιναν ένα πανηγυρικό τόνο  στην ξεχασμένη αυτή πόλη του Νότου, με την ένδοξη ιστορία και προιστορία της, που ανάγεται από την εποχή του Ομήρου , του Νέστορος και του Αριστομένους.  Δεν κράτησε όμως πολύ η αθλητική μας  δραστηριότητα.  Σε λίγο άρχισαν να συσσωρεύονται τα μαύρα νέφη της πολεμικής καταιγίδος στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, που επρόκειτο να καταλήξει στον  Β! Π. Π.   Στις 28 Οκτωβρίου 1940 , ο πόλεμος χτύπησε και την πόρτα μας. Εγινε  η εισβολή  της φασιστικής Ιταλίας στην Ηπειρο, γεγονός που είχε σαν αποτέλεσμα την  ερήμωση  της  αθλητικής αλάνας. Εκτοτε τα πάντα βουβάθηκαν ως δια μαγείας απο τις φωνές  των παιδιών και το μόνο που ακουγόταν ήτο ο απόηχος  του ”ΑΕΡΑΑΑΑ” των ευζώνων μας στο μέτωπο, το    ουρλιαχτό  των σειρήνων και πολύ σύντομα τα βογγυτά και ο θρήνος των θυμάτων απο τους βομβαρδισμούς των Ιταλικών αεροπλάνων. Η Κυπαρισσία δεν είχε στρατιωτικούς στόχους, όμως οι Ιταλοί είχαν βρει   εύκολο στόχο να αδειάζουν τις βόμβες τους πριν επιστρέψουν στην κοντινή Ιταλία. Το πλοίο «Αγία Ζώνη» Σημάδευαν το ρημαγμένο κουφάρι του καραβιού όπου είχε απο καιρό εξωκοίλει   στο λιμάνι λόγω θαλασσοταραχής..  Όμως οι βόμβες λόγω αστοχίας χτυπούσαν την  πόλη και προξενούσαν απώλειες στους κατοίκους    Μετά ήλθε η Ιταλο-Γερμανική Κατοχή  όπου όλα  τ’ σκίαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά, και φυσικά το πρώτο θύμα της ήτο ο αθλητισμός της αλάνας. Ευτυχώς που είχαμε μάθει να τρέχουμε και απομακρυνόμαστε εγκαίρως από τους πιθανούς στόχους. Η σκληραγωγία εκ του αθλητισμού μας έσωσε  κατά την διάρκεια της κατοχής για να αντιμετωπίσουμε τις πάμπολλες κακουχίες και δοκιμασίες. Είχαμε ήδη γίνει αθλητές της ζωής.  Ο αθλητισμός θέλει Ειρήνη.  Οταν είσαι πεινασμένος και ανασφαλής για το σήμερα και το αύριο δεν μπορείς να κάνεις αθλητισμό.

 Αθλητές  της Ελευθερίας

 

Ο Πόλεμος και  το Επος της  Αλβανίας  μας έκανε να ωριμάσουμε πρόωρα.  Μετά   το κοσμοιστορικό  ΟΧΙ , που βροντοφωνάξαμε  το πρωινό  της 28 ης Οκτωβρίου 1940,  απο ανέμελα παιδιά  μας έκανε  αυτομάτως εφήβους, έτοιμους να πιάσουμε τα όπλα, αν μας καλούσε η πατρίς.  Εκτοτε παρακολουθούσαμε ανελλιπώς τα πολεμικά δελτία ειδήσεων για να πληροφορηθούμε τις Νίκες του Στρατού μας στα Αλβανικά βουνά. Αργότερα, μετά την εισβολή των Γερμανών Ναζί και την κατάρρευση του μετώπου, καθώς δεν είχαμε να φάμε και συνεχώς είμαστε πεινασμένοι, ούτε λόγος να γίνεται για αθλητισμό. Τότε   στις προτεραιότητες μας ήτο μόνον   η επιβίωση και   η  εξοικονόμηση  κάποιας τροφής για να  κρατηθούμε  στη ζωή.  

 

Το Ελεύθερον το Εύψυχον

 

Οταν πιά τελείωσε ο πόλεμος δεν αργήσαμε να  αντιληφθούμε  στην πράξη ότι  ο αθλητισμός είναι συνώνυμος με την Ειρήνη. Και στον πόλεμο  βέβαια αθλητισμό κάνεις, αλλά άλλου είδους. Αγωνίζεσαι για τα ιδανικά της ελευθερίας και της τιμής και το σπουδαιότερο για την ίδια την επιβίωση σου. . Ετσι τουλάχιστον οι Ελληνες θεωρούσαν την μάχη απο αρχαιοτάτων χρόνων, και όχι μιά πράξη ωμότητος ή εκδικητικότητος, όπως την μετέβαλλαν-με την ολοκληρωτική μορφή του  πολέμου- οι Δυτικοί και οι άλλοι   τον  20  ον αιώνα. Στον πόλεμο ο αθλητισμός     γίνεται με τα  όπλα  και το έπαθλο είναι  η Νίκη επί του αντιπάλου.  Η ευγενής άμιλλα του αθλητικού στίβου δίνει την θέση της  στην επιβίωση του μαχητού στο πεδίο της μάχης. Να μπορείς να ενεργοποιήσεις ανώτερες ψυχικές, πνευματικές και κυρίως σωματικές δυνάμεις απο  ό,τι ο  αντίπαλος σου, ώστε να ανταπεξέλθεις νικηφόρα τις πλέον αντίξοες καταστάσεις που σου παρουσιάζονται στην μάχη.  Αυτοί ήσαν οι λόγοι που  οι Αρχαίοι πρόγονοι μας είχαν θεσπίσει στους Ολυμπιακούς Αγώνες και καθαρώς στρατιωτικά αγωνίσματα, όπως το Πένταθλο και το Παγκράτιον. Η Σπαρτιατική Πολιτεία σκληραγωγούσε αφάνταστα τους νέους , ώστε να μπορούν  οι έφηβοι να  ανταποκριθούν στον αυστηρό Σπαρτιατικό Νόμο του “Ταν ή επι Τας”.

Να γιατί χρειάζεται η άσκηση και η σκληραγωγία κατά την εκπαίδευση των στρατιωτών. Ο στρατιώτης-όπως και ο αθλητής-πρέπει να χαλιβδώσει όχι μόνον το σώμα του, αλλά και  το φρόνημα του.  Επομένως ο αθλητισμός εκτός απο την καθαρά ευεργετική του προσφορά για   υγιές σώμα , καθιστά το γυμνασμένο άτομο ελεύθερο και ικανό ν’ αντιμετωπίσει κάθε απειλή και αντιξοότητα της ζωής. Το «ελεύθερον το έυψυχον» έλεγον οι αρχαίοι πρόγονοι μας

Αυτό φάνηκε στην Κατοχή, την οποία θεωρώ σαν την μεγαλύτερη δοκιμασία  που μπορούσε να αντιμετωπίσει  ένα άνθρωπινο ον. Και όμως για να είμαστε γυμνασμένοι μπορέσαμε να ξεπεράσουμε την θανατηφόρα πείνα , τις  ελλείψεις σε ρουχισμό και υπόδηση, τις ασθένειες(ελονοσία, τύφο, φυματίωση κλπ), τις ψείρες, τους κοριούς, το ψύχος, τις κακουχίες λόγω προσφυγιάς και βομβαρδισμών,  τα ψυχολογικά προβλήματα λόγω των εκτελέσεων προσφιλών μας προσώπων, την εθνική ταπείνωση, τον φόβο και την ανασφάλεια. Τότε υπέρτατος νόμος ήτο η επιβίωση. Ο πατέρας μου επανελάμβανε συνεχώς «κρατάτε να δώσουμε το παρόν με την Νίκη» Εμείς κρατήσαμε και δώσαμε το παρόν στη νίκη. Αυτός όμως δεν το έδωσε  διότι τον σκότωσαν οι Γερμανοί Ναζί.

 Τότε μπορεί να μας έλλειπαν τα πάντα αλλά ποτέ δεν μας εγκατέλειψε  η Ελπίδα για την Νίκη, όπως συνέβαινε και στην αλάνα. Την Νίκη του Στρατού μας , την Νίκη των Συμμάχων , την Νίκη του Ανθρώπου απέναντι στο θάνατο που συνεχώς καραδοκούσε δίπλα μας με το φάσμα της πείνας, των ασθενειών και του εκτελεστικού αποσπάσματος.  Κι’ αυτή η Νίκη μας ζέσταινε τις ψυχές ως την απελευθέρωση. Μας έδινε δυνάμεις για την συνέχιση του αγώνα στην μεγάλη αλάνα της ζωής , όπου μας έρριξε πρόωρα ο πόλεμος. Και σαν ήλθε η πολυπόθητη εκείνη μέρα τραγουδήσαμε το ωραιότερο τραγούδι που έλεγε κάπως έτσι. «Καινούργια τώρα ζωή ας ξαναρχίσουμε τώρα ..»

 

Στην Στρατιωτική Σχολή των Ευελπίδων

 

Στην Στρατιωτική Σχολή   Ευελπίδων συνεχίσαμε την αθλητική άσκηση, όχι  στον κλασσικό αθλητισμό,  αλλά  στη Σουηδική γυμναστική, και στην στρατιωτική εκπαίδευση. Κάναμε εξαντλητικές  πορείες , ασκήσεις οπλομαχίας ,   ασκήσεις ακριβείας και άλλα στρατιωτικά  γυμνάσια, τα οποία ενδυναμώνουν το σώμα και χαλυβδώνουν την ψυχή του μαχητού.

 Την Σουηδική γυμναστική την συνέχισα έκτοτε σε καθημερινή βάση καθ’  όλη την διάρκεια του βίου μου, μαζί με την ορειβασία, το κολύμπι και άλλα σπορ , διότι διεπίστωσα ότι έχει ευργετικότατα αποτελέσματα στον άνθρωπο. Διατηρεί κανείς  την ευκαμψία, κρατά το βάρος του   σταθερό,   προσφέρει ευεξία,  και το σπουδαιότερο είναι λίαν ευεργετική στην υγεία. Οσο καιρό ασκούμαι δεν αντιμετώπισα σοβαρά προβλήματα υγείας. Σ’αυτό μεγάλο ρόλο παίζει ασφαλώς και η απλή και φυσιολογική διατροφή με βάση την Μεσογειακή μας πατροπαράδοτη κουζίνα και η ισορροπημένη  ζωή.

  Ο αθλητισμός δίνει όρεξη για εργασία και όντας κοντά στη  Φύση  παίρνεις χαρά, αισιοδοξία και εμπνεύσεις για την ζωή.  Ολα το χρεωστώ στο αθλητικό      “πνεύμα   της αλάνας της Κυπαρισσίας”. Αυτή σαν τι θυμάμαι με κάνει παιδί όταν συνεχίζω να αθλούμαι.  Γιατί εκεί έμαθα ότι  και η ζωή είναι μια μεγάλη «αλάνα» που το άτομο βρίσκεσαι σε  συνεχή  αγώνα

Τώρα  όταν  εμείς της τρίτης ηλικίας περπατούμε   στον πεζόδρομο  του δημοτικού γηπέδου της οδού Αποστολοπούλου, στο Χαλάνδρι,  ευχαριστείται η καρδιά μας που βλέπουμε τους νέους να αθλούνται στο μπάσκετ,   τέννις , βόλευ και στα βάρη κ. α . Ασφαλώς  τώρα είναι   πολύ πιό οργανωμένα απο την δική μας αλάνα, αλλά με λιγότερη δυνατότητα επιλογής και ελευθερίας να ασκηθούν όλα τα παιδιά , καθώς δεν υπάρχουν  πολλοί αθλητικοί  χώροι στην αφιλόξενη και εχθρική για τα παιδιά πόλη μας. Ενας άλλος αρνητικός παράγων είναι και το υπερφορτωμένο πρόγραμμα των παιδιών που δεν τους επιτρέπει το παιχνίδι και την άθληση. Οι δρόμοι έχουν γίνει εχθρικοί και θανατηφόροι. Οι αλάνες έγιναν τσιμέντο. Οι σημερινές πόλεις δεν έγιναν για τον άνθρωπο, αλλά για το κέρδος. Αλλά αυτό δεν δικαιολογεί τα παιδιά που παραιτούνται από την ζωή και διαβαίνουν το κατώφλι των ναρκωτικών της βίας και της τρομοκρατίας. 

-Λυπάμαι εκείνα τα άλλα παιδιά, που προσπαθούν να βρουν την απόλαυση μακρυά απο τα σχολικά θρανία ,τα αθλητικά  γήπεδα, και τη Φύση, στους φανταστικούς δήθεν «παραδεισένιους » κόσμους των ναρκωτικών, της βίας, της πορνίας και του εύκολου κέρδους.  

-Λυπάμαι εκείνα τα παιδιά που  πεσμένα στα παγκάκια   των  πάρκων  παραμιλούν απο τα   ναρκωτικά. με μιά σύριγγα καρφωμένη στο χέρι  κείτονται σε κάποια τρώγλη ή τουαλέτα χτυπημένα από το πάθος τους.

 -Λυπάμαι  εκείνα τα παιδιά που για να εκτονωθούν   βανδαλίζουν ανελέητα τα σχολεία τους,   κλέβουν και ληστεύουν για  να ικανοποιήσουν το πάθος τους και  αυτά  που στήνουν οδοφράγματα   και  προπηλακίζουν την «κοινωνία που   φταίει για όλα» ενώ αυτοί είναι οι ανεύθυνοι