ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ  ΑΓΩΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ ΩΣ  ΣΗΜΕΡΟΝ

 

 

                             ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΩΝ  ΑΓΩΝΩΝ

 

            Πρώτη Ημέρα

 

Θα περιγράψουμε σκηνές από τις Ολυμπιάδες του 4 ου αιώνος. π. Χ, όπου οι αγώνες ευρίσκοντο στον κολοφώνα τους. Η αρχαία Ολυμπία ήτο γεμάτη από  ένα εορταστικό πλήθος, και ιδιαίτερα γύρω από την Αλτη, στον Κλαδέο ποταμό  και στους γύρω λόφους. Αθλητές γυμναστές συγγενείς αυτών , θεατές από όλο τον Ελληνικό κόσμο, φιλόσοφοι, πολιτικοί, και επίσημοι θεωροί συζητούσαν σε συντροφιές ,κάτω από τα δένδρα ή σε αυτοσχέδιες καλύβες ,  και σε  πρόχειρες  ή πολυτελείς σκηνές. Ο τόπος όλος αντηχούσε από φωνές , τραγούδια  και γέλια .Δύο μέρες πριν από την έναρξη είχε ξεκινήσει η επίσημη πομπή από την Ηλιδα  με επικεφαλείς τους Ελλανοδίκες και άλλους αξιωματούχους , ακολουθώντας την Ιεράν Οδόν., ήτοι την οδό που ενώνει την Ηλιδα με την Ολυμπία. Η πομπή σταματά στην πηγή Πιέρα όπου γίνεται  θυσία και καθαρτήρια τελετή.

[Η ονοματοθεσία  της Μακεδονίας

 Η πηγή Πιέρα μας  μεταφέρει  στην Πιερία της Μακεδονίας εντός της οποίας  δεσπόζει  το ιερόν όρος των Ελλήνων Ολυμπος , εκ του οποίου πήραν το όνομα τους  η Ολυμπία και οι Ολυμπιακοί Αγώνες . Ως γνωστόν το κέντρον του Ελληνισμού είναι η περιοχή της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας, όπου  ο λατρευτικός χώρος , ο Ολυμπος. Κατά την «ΩΓΥΓΙΑ» , τόμ. Δ’, σελίς 510  , ο Αθανάσιος Σταγειρίτης, , γράφει « Η δε Μακεδονία ωνομάσθη από του Μακεδόνος υιού του Διός και της Θυίας θυγατρός του Δευκαλίωνος, ως έλεγεν ο Ησίοδος

‘Η δ’ υποκυσσαμένη Διί τερπικεραύνω

Υιέ δύο, Μάγνητα, Μακεδόνα θ’ ιπποχάρμην.

Οι περί Πιερίην, και Ολυμπον δώματ’ έναιον’

Τινές δε λέγουσιν αυτόν Μάκεδνον, και υιόν της Αιθρίας, και του Διός. Εγέννησε δε δύο υιούς τον Πίερον και Ημάθιον, αφ’ ών ωνομάσθησαν αι χώραι της Μακεδονίας Πιερία και Ημααθία…]

Στο μεταξύ το πλήθος συνωστίζεται στην Αλτιν για να  παρακολουθήσει την τελετή ενάρξεως. Οι τελετές αρχίζουν με την εγγραφή και τον επίσημο όρκο που θα δώσουν οι αθλητές στο Βουλευτήριο μπροστά στο άγαλμα του Ορκίου Διός, που κρατά επιβλητικά στα υψωμένα του χέρια τον κεραυνό.  Μπροστά στο άγαλμα υπάρχουν επιγραφές για τους επίορκους και για όσους θα τολμήσουν να παρανομήσουν.

Μπροστά στο άγαλμα του Ορκίου Διός  κάνουν θυσία ενός κάπρου(αγριογούρουνο) και οι αθλητές παίρνουν τον όρκο ότι γυμνάσθηκαν τους δέκα τελευταίους μήνες, «σύμφωνα με τους κανονισμούς» και ότι δεν θα διαπράξουν «κακούργημα» , δηλαδή την απόσπαση της νίκης διά δόλου.  Επειτα ορκίζονται πάνω στα «τόμια»( γεννητικά όργανα του κάπρου) οι αθλητές, οι πατέρες , οι αδελφοί και οι γυμναστές αυτών . Τελευταίοι ορκίζονται και οι κριτές που θα βοηθήσουν τους Ελλανοδίκες στην κατάταξη των αθλητών κατά ηλικία και ότι θα κρίνουν δίκαια και θα κρατήσουν την απόφαση τους μυστική. Στη συνέχεια γίνεται η υποβολή των αιτήσεων συμμετοχής και η κλήρωση τους σε ομάδες κατά ζεύγη. Το απόγευμα θα θυροκολληθούν στο Βουλευτήριο τα ονόματα των αθλητών και τα αγωνίσματα  που θα διεξαχθούν . Την ίδια μέρα γίνονται και οι αγώνες σαλπιγκτών και κηρύκων , οι νικητές των οποίων θα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους Ολυμπιακούς αγώνες αλλά και θα πάρουν και βραβείο.  Νικητές είναι αυτοί που στέλνουν τον ήχο της σάλπιγγος και της φωνής τους πιο μακρυά.[ Εξ αυτού διαπιστώνουμε ότι οι αρχαίοι Ελληνες είχαν συλλάβει το νόημα της επικοινωνίας . Οσο μακρύτερα πάει ο ήχος της σάλπιγγας και η φωνή του κήρυκος τόσο καλύτερα ενημερωμένοι θα είναι οι θεατές των αγώνων. Αυτός είναι και ο λόγος θεοποιήσεως του Ερμού ως θεού της επικοινωνίας μεταξύ θεών και ανθρώπων ] Οι εκπρόσωποι(θεωροί) των διαφόρων πόλεων κάνουν θυσίες στους δικούς τους πολιούχους θεούς και εδώ τελειώνει η πρώτη ημέρα.

[Η Ανεξιθρησκεία των Ελλήνων και ο Χάντιγκτον

Ιδού μια ακόμη απόδειξη της ανεξιθρησκείας των  Ελλήνων. Το γεγονός ότι επέτρεψαν ακόμη και στον απόστολο Παύλο να   κηρύξει στην Πνύκα μια ξενόφερτη θρησκεία είναι η πιο τρανή απόδειξη ότι οι Ελληνες δεν διαπνέοντο από θρησκευτικό φανατισμό. Αντίθετα ο θρησκευτικός φαναντισμός     συγκλονίζει τον 21 ον αιώνα τον κόσμο  , με την  σύγκρουση μεταξύ των τριών Εβραιογενών κοσμοπολιτικών θρησκειών   , έτσι ώστε ακόμη και διανοούμενοι του κατεστημένου , όπως ο Αμεριακανοεβραικής καταγωγής Σαμουήλ  Χάντιγκτον,  να ομιλούν για σύγκρουση  Πολιτισμών με βάση τα θρησκευτικά τους πιστεύω]

Πιο πολλές θυσίες προσφέρουν οι ιππείς λόγω της επικινδυνότητος των ιππικών αγωνισμάτων . Στην Ολυμπία υπάρχουν βωμοί για τον Ιππιο Ποσειδώνα, την Ιππία Ηρα, τον Ιππιο Αρη, την Ιππία Αθηνά, τους Διόσκουρους , την Αφροδίτη , τον Πάνα, την Τύχη και τον Ταράξιππο ( για να μην  αφηνιάσει  τα άλογα τους)  Ολοι τους τρέμουν την στροφή του στίβου, την καλουμένην «νύσσαν», όπου γίνονται και τα περισσότερα ατυχήματα. Το πλήθος περιδιαβαίνει και θαυμάζει τους καλλιτεχνικούς θησαυρούς της Ολυμπίας, ανδριάντες Ολυμπιονικών, θησαυρούς πόλεων, ελεγεία, επιγραφές, καλλιτεχνήματα , ακούει ποιητές να απαγγέλλουν τους στίχους τους , φιλοσόφους να διδάσκουν τις θεωρίες τους ελεύθερα, ρήτορες να ρητορεύουν επι παντός επιστητού. Σαν βραδιάσει ανάβουν φωτιές και  διασκεδάζουν ή συζητούν γύρω από αυτές και κάνουν προγνωστικά για τους νικητές, ενώ οι αθλητές κάτω από την άγρυπνη παρακολούθηση των προπονητών τους αναπαύονται.

[Οι Ελληνες αγαπούσαν την θεά Τύχη

 Οι Ελληνες ανέκαθεν αγαπούσαν την θεά Τύχη και έπαιζαν τυχερά παιχνίδια , όπως «πεσσούς» (ζάρια) , κότσια   και έβαζαν στοιχήματα σε προγνωστικά  κ. α. Ακόμη και   τους αιρετούς άρχοντες εξέλεγον δια κληρώσεως και όχι δια ψήφου. Τούτο εγένετο    για να  αποφύγουν την εύνοια του ισχυροτέρου, ο οποίος είχε τον τρόπο  να επηρεάσει την εκλογήν του.  Κοντολογίς ήτο μια ανοιχτή κοινωνία σαν την σημερινή δυτική κοινωνία, τηρουμένων των αναλογιών]

 

Δεύτερη Ημέρα

 

Με την ανατολή του Ηλίου το στάδιο είναι γεμάτο. Κάτω στο χαμηλό διάζωμα οι ραβδούχοι, που κάνουν χρέη αστυνομίας στον αγωνιστικό χώρο,  πηγαινοέρχονται και τηρούν την τάξη. Από την ειδική είσοδο προχωρούν «κοσμίω άμα και σχολαίω βαδίσματι» οι ερυθροφορεμένοι  Ελλανοδίκες, κρατώντας στα χέρια τους κλαδιά φοίνικος. Επειτα έρχονται οι παίδες αγωνιστές και την πομπή κλείνουν ο αλυτάρχης  και οι αλύτες του. Το πλήθος επευφημεί τους  Ελλανοδίκες και  την πομπή, καθώς  καταλαμβάνουν τις ειδικές για αυτούς θέσεις.  Απέναντι τους και πάνω σε μικρό βωμό κάθεται η ιέρεια της Δήμητρος Χαμήνης. Επειτα ο προιστάμενος των Ελλανοδικών σηκώνεται , υψώνει το κλαδί του φοίνικα και  αμέσως μετά  ο σαλπιγκτής και ο κήρυκας κηρύσσουν την έναρξη των αγώνων. Ο κριτής προσφέρει την κάλπη και μετά την κλήρωση τοποθετεί στη θέση εκκίνησης τους δρομείς αθλητές  και αρχίζουν οι προκριματικοί αγώνες. Το πλήθος επευφημεί και πετά  άνθη και δάφνες στο νικητή. Ο Κήρυκας αναγγέλλει τον νικητή, το πλήθος επευφημεί όταν  ο Ελλανοδίκης του  προσφέρει  το φοίνικα. Και οι συμπατριώτες του τον σηκώνουν στα χέρια από χαρά και τον περιφέρουν στο γήπεδο. Μετά γίνονται και άλλα αγωνίσματα , όπως πάλη παίδων, πυγμή,  παγκράτιον. Οι επιδόσεις των αθλητών ήσαν συχνά εξαίρετες. Ο, τι όμως ενδιέφερε ήτο προ πάντων η άμιλλα , ο αγών και η νίκη, όχι και οι επιδόσεις καθ’ αυτές, όπως και όσο ενδιαφέρουν την εποχή μας , των χρονομέτρων και των οργάνων καταγραφής τούτων.

 Η ζέστη είναι ανυπόφορη το μεσημέρι στην Ολυμπία και ο ιδρώτας αθλητών και θεατών τρέχει ποτάμι καθώς παρακολουθούν ασκεπείς. Με την δύση του ηλίου οι αγώνες της πρώτης ημέρας τελειώνουν και οι νικητές μεταφέρονται   στους ώμους, ως τις σκηνές για να συνεχισθεί  η διασκέδαση.

 

Τρίτη Ημέρα

 

Επί τέλους ξημερώνει η μεγάλη ημέρα των Ολυμπιακών Αγώνων. Ελληνες από διάφορες περιοχές του Ελληνικού κόσμου , ήτοι από την Κάτω Ιταλία , Σικελία ,  Μικρά Ασία , Θράκη, Μακεδονία, Αγαίον,  ως  και τη Βόρειο Αφρική και  την     Κύπρο,  ξεκινούσαν για να μετάσχουν ή να παρευρεθούν στους Ολυμπιακούς Αγώνες και να ζήσουν ολίγες ημέρες, στην μεγαλειώδη αυτή πανήγυρη των Ελλήνων. Εκεί ήσαν όλοι ενωμένοι σε ηθική έξαρση και σε ατμόσφαιρα εορταστική, με υπερνίκηση των μεταξύ τους συγκρούσεων. Το μεγάλο γεγονός ήσαν οι ιππικοί αγώνες της ημέρας εκείνης που θα κλείσουν με το πένταθλον. Βαθιά ήτο η βίωση των Ολυμπιονικών αλλά και των θεατών ότι μιμούνται , ευφρόσυνα και δοξαστικά για τη γενιά τους,  τους άθλους των θεών και ημιθέων , των πρώτων εκείνων Ολυμπιονικών του θρύλου. Οι Ολυμπιακοί ύμνοι του Πινδάρου , αριστουργήματα ποιητικά, τους οιστριλατούν την φαντασία για την μυθική γενιά τους και τον τόπο καταγωγής τους. Πριν ακόμη φέξει το πρώτο φως,  η απέραντη έκταση του  ιπποδρόμου της Ολυμπίας  έχει γεμίσει από κόσμο για να παρακολουθήσουν τους δραματικούς όσο και επικίνδυνους ιππικούς αγώνες.

Με σειρά διεξάγονται αρματοδρομίες τεθρίππων,, ιπποδρομίες τέλειων κελήτων,, η απήνη(δηλαδή συνωρίς ημιόνων), αγώνες κάλπης(ιπποδρομίες φοράδων) συνωρίς ίππων, αρματοδρομίες τεθρίππων πώλων,, συνωρίς πώλων και ιπποδρομίες πώλων. Καταστόλιστα τα άρματα παίρνουν τις θέσεις τους στους χώρους αφετηρίας και ο αγώνας αρχίζει.[ Ο γράφων θυμάται την αγάπη των Ελλήνων της γενιάς προ του 40’ για τα άλογα. Όταν πήγαιναν οι νυκοκυραίοι σε πανηγύρεις ή σε γάμους εστόλιζαν τα άλογα εορταστικά με πολύχρωμα κηλίμια, χρωματιστές χάντρες, καινούργια ηνία , χάμουρα φαντασμαγορικά, διότι τότε το άλογο ήτο σύμβολο προβολής και επιβολής του κατόχου του , όπως σήμερον είναι ένα πολυτελές αυτοκίνητο, μια θαλαμηγός ή ένα ιδιωτικό τζέτ]  Τέσσερα στάδια(1170 μ. περίπου) είναι ο κάθε γύρος του ιπποδρόμου  και τα άρματα θα τον διατρέξουν 10 φορές. Το αγώνισμα είναι όντως συναρπαστικό καθώς οι ηνίοχοι οδηγούν με δεξιοτεχνία τα άρματα ή τους ίππους τους και ιδιαιτέρως στην νύσσαν(σημείο καμπής) όπου γίνεται φοβερός συνωστισμός , αλλά και συχνότατα ατυχήματα. Εχει ήδη περάσει το μεσημέρι και έχουν τελειώσει όλα τα αγωνίσματα του ιπποδρόμου. Τα πλήθη συρρέουν τώρα στο στάδιο για να παρακολουθήσουν τον αγώνα πεντάθλου. Τα αγωνίσματα , όπως δηλώνει και το όνομα τους,  είναι πέντε: άλμα , δίσκος , στάδιο , ακόντιο και πάλη. Μετά από σκληρότατο αγώνα τελικά θα μείνουν δύο οι πιο άξιοι αθλητές που θα διεκδικήσουν τη νίκη   στην πάλη. Αυτή θα αναδείξει και τον τελικό νικητή του πεντάθλου. Το βράδυ εκείνο γίνονται πιθανόν και ιεροτελεστείες προς τιμήν του ιδρυτού του αγωνίσματος της αρματοδρομίας, του θρυλικού Πέλοπος. Στον τύμβο του στο Πελόπιο θυσιάζουν ένα μαύρο τράγο.

 

Τετάρτη Ημέρα

 

Η ημέρα αυτή , που συμπίπτει με την πανσέληνο, είναι κατ’ εξοχήν ιερή ημέρα.  Το πρωινό αρχίζει με την μεγάλη προσφορά, δηλαδή την εκατόμβη(=εκατόν-βόες) των Ηλείων προς τον Δία. Σ’ αυτήν σφάζουν στο βωμό του Ολυμπίου Διός 100 βόδια αλλά εκεί θα καούν μόνον οι μηροί τους. Μαζί με την προσφορά των Ηλείων θυσίες θα κάνουν και οι εκπρόσωποι των άλλων πόλεων, καθώς και ιδιώτες.[ Οι θεοί απολάμβαναν την κνίσσαν (τσίκναν) που υψώνετο προς τον ουρανό,  ενώ οι πιστοί έτρωγαν τα ψητά σφάγεια και εδόξαζαν το Δία και τους άλλους θεούς του Δωδεκάθεου]

Μετά τις θυσίες διεξάγονται τα αγωνίσματα δρόμου , πάλης , πυγμής και παγκρατίου ανδρών.  Όταν δίδεται  το σύνθημα εκκίνησης των δρομέων πετάγονται σαν τα ελατήρια και το στάδιο αντηχεί από τις παροτρύνσεις των θεατών. Σε λίγο οι ιαχές σταματούν και ακούγεται η βροντώδης φωνή του κήρυκα που αναγγέλλει το όνομα –πατρώνυμο και την πόλη του νικητού. Ο νικητής αποχωρεί και  οι θεατές τον ραίνουν με άνθη και φύλλα δάφνης ή μυρτιάς. Αμέσως μετά τρέχουν οι διαυλοδρόμοι  και εν συνεχεία οι δολιχοδρόμοι. Όταν κληθούν οι αθλητές της πάλης ο ήλιος έχει ανέβει αρκετά υψηλά και ο καύσων είναι μεγάλος. Οι ραβδούχοι κάτω από τις εντολές των 3 Ελλανοδικών επιβλέπουν την τάξη γύρω από το σκάμμα της πάλης. Καθώς αρχίζει ο αγών στο στάδιο  δημιουργείται  πανδαιμόνιο. Επευφημίες , παροτρύνσεις , αλλά και γέλια και πειράγματα.. Στο τέλος απομένουν οι δύο καλύτεροι για την τελική αναμέτρηση. Τα ίδια γίνονται και στην διεξαγωγή του παγκρατίου. Η Ολυμπιάδα κλείνει με το αγώνισμα του οπλίτη δρόμου. Οι δρομείς αγωνίζονται γυμνοί , όπως και οι άλλοι αθλητές , με την μόνη διαφορά ότι φέρουν δόρυ , ασπίδα και κράνος. Με την οπλιτοδρομία λήγουν οι Ολυμπιακοί αγώνες και συμβολικά και η εκκεχειρία. Όμως στην πραγματικότητα θα κρατήσει έως ότου επιστρέψουν ασφαλείς οι αθλητές και θεατές στις πατρίδες τους.

Η σύδρομη των Ολυμπιακών αγώνων  στην εκκεχειρία διαρκείας αρχικά ενός μηνός , ύστερα δύο και τελικά τριών μηνών, άρχιζε με την αναγγελία των αγώνων  και  εσυνεχίζετο  και μετά την λήξη τους. Επαναλαμβάνεται και πάλιν ότι κατά την διάρκεια των αγώνων απηγορεύοντο οι μεταξύ Ελλήνων εχθροπραξίες  και η διακίνηση οπλοφόρων στην Ηλεία. Μέγιστο υπήρξε για τους Ελληνες το κύρος των Ολυμπιακών αγώνων και σχεδόν ιστορικά υπερβατικό. Γιατί τι άλλο να σημαίνει , ότι σε περίοδο πολέμου του φοβερού αυτού  σπασμού της ιστορίας, ίσχυε η προκήρυξη και μόνη των Ολυμπιακών αγώνων  για να παύσουν οι πολεμικές μεταξύ των Ελλήνων επιχειρήσεις.

 

Πέμπτη Ημέρα

 

Η Ολυμπιάδα θα λήξει  όπως άρχισε, δηλαδή με το προσκύνημα και θυσίες και ευχαριστίες  προς τους θεούς και το στεφάνωμα των νικητών. Οι νικητές με το κλαδί του φοίνικα στο χέρι συγκεντρώνονται   στο ναό του Διός. Γύρω από το κεφάλι φέρουν μια πορφυρή μάλλινη ταινία. Ο κήρυκας φωνάζει ένα ένα τα ονόματα των νικητών και την πατρίδα τους και ο πρεσβύτερος των Ελλανοδικών τους στεφανώνει. Οι νικητές είναι οι εκλεκτοί των  ανθρώπων και των θεών.  Η ημέρα του στεφανώματος τους είναι κορυφαία στιγμή της ζωής τους. Να σημειωθεί ότι οι Ελλανοδίκες αρχικά ήσαν ισόβιοι και αργότερα έγιναν αιρετοί, εν αντιθέσει  προς  τα μέλη της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής  οι οποίοι μετά 2.700 χρόνια εννοούν να είναι εφ’ όρου ζωής, καλούμενοι και «αθάνατοι».

Το μεσημέρι οι Ηλείοι παραθέτουν γεύμα στους νικητές  στο Πρυτανείο και το βράδυ στρώνονται μεγάλα τραπέζια από όλες τις αντιπροσωπείες των πόλεων ή από πλούσιους φιλάθλους , όπου γίνεται πάνδημο τραπέζι όλων . Η ευωχία άρεσε πολύ στους  αρχαίους Ελληνες , συνήθεια που συνεχίζεται ως σήμερον και στους Νέο-Ελληνες , γεγονός που δείχνει την συνέχιση της παραδόσεως .Η διασκέδαση συνεχίζεται ως αργά τη νύχτα με τραγούδια, ξεφαντώματα, παιάνες, ύμνους , ευχές και συγχαρητήρια. Με το τέλος του γλεντιού τελειώνει και η Ολυμπιάδα, αλλά όχι και η Εκκεχειρία, που κρατάει έως ότου επιστρέψουν όλοι στις εστίες τους. Την επομένη πρωία νικητές , συγγενείς και θεατές έπαιρναν το δρόμο του γυρισμού.

 

Τιμές στου Νικητές

 

Μπρος στο ναό του Δία εγένετο η στέψη των νικητών. Όπως προαναφέραμε οι Ολυμπιονίκες έφεραν κόκκινη ταινία στο κεφάλι, η οποία ήτο λίαν διαδεδομένη στη λατρεία και στόλιζε τα ιερά αντικείμενα. Η δύναμη της γινόταν μεγαλύτερη με το κόκκινο χρώμα της ταινίας. Εξ άλλου το κλαδί  του φοίνικα που έφεραν οι ολυμπιονίκες συνδέετο με την νίκη του Θησέα στην Κρήτη και τη γιορτή που οργάνωσε στη Δήλο προς τιμήν του Απόλλωνα και ετίμησε τους νικητές με το κλαδί του φοίνικα. Εξ άλλου η ρίψη πετάλων ανθέων και φύλλων στους νικητές συνδέεται με την πανάρχαιη λατρεία της βλαστήσεως, στην οποία είχαν τις  ρίζες τους οι αγώνες.

[ Παλιά έθιμα στην σύγχρονη εποχή

 Η συνήθεια της κόκκινης ταινίας στα πηλίκια των ανωτάτων αξιωματικών πολλών στρατών έλκει ασφαλώς από  την αρχαία Ελλάδα  την προέλευση της . Την συνήθεια της κορδέλας στα μαλλιά και στην κεφαλή  διατηρούν ακόμη στην Απω Ανατολή. Επίσης στην Ιαπωνία έχουν το έθιμο να δένουν πολύχρωμες κορδέλες στα δένδρα σε λατρευτικές εορτές. Ακόμη δε και σήμερον στολίζουμε με φοίνικες , δάφνες και μυρτιές χώρους κατά την διάρκεια εορτών και πανηγύρεων στην Ελλάδα ].

Μέσα στο ναό , όπου υπήρχε επιβλητικό το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός και επάνω στην επίσης χρυσελεφάντινη τράπεζα, υπήρχαν τα στεφάνια από αγριελιά των νικητών. Η τράπεζα αυτή ήτο  έργο του  γλύπτη Κολώτη.

Η τελετουργία απονομής των επάθλων είχε μυστικιστικό χαρακτήρα , διότι εγένετο επικοινωνία των νικητών με τους θεούς. Ο νικητής εθεωρείτο ευνοούμενος των θεών και το στεφάνι της βλάστησης έδινε και σ’ αυτόν που το φοράει δύναμη. Τα ονόματα των Ολυμπιονικών, κατεγράφοντο σε πλάκες και ετηρούντο στα αρχεία   της Ολυμπίας, υπό των Ηλείων Ελλανοδικών, ενώ ο νικητής του σταδίου –του αρχαιοτέρου των αθλημάτων- θα έδινε το όνομα του  στην Ολυμπιάδα. Ετσι η 1 η Ολυμπιάδα ονομάζεται Ολυμπιάδα Κορύβου ή Κορυβιάς. Μεγίστη ήτο η τιμή και για την πατρίδα του Ολυμπιονίκη , που  η φήμη της  διέτρεχε  σ’ όλο τον Ελληνικό κόσμο.  Οι Ολυμπιονίκες όταν επέστρεφαν στην πατρίδα τους   ανέβαιναν σε μεγαλοπρεπές τέθριππο(ιππήλατο άρμα) και η είσοδος τους δεν εγένετο από την κανονική πύλη . Εσυνηθίζετο να γκρεμίζουν το τείχος και να μπαίνουν από αυτή την  πύλη ο νικητής ή οι νικητές. Αρχικά το έθιμο   ήτο συνδεδεμένο με το θείο, διότι ο νικητής εξομοιωνόταν με θεότητα και έπρεπε να  εισέλθει στην πόλη από ιδιαίτερη πύλη. Αργότερα όμως που υπεχώρησε η θρησκευτικότητα έδωσαν άλλη εξήγηση .  Καθώς   ο άνθρωπος  εστηρίζετο  στις δικές του  δυνάμεις,  για να  νικήσει  η πόλη που διαθέτει τέτοιους λαμπρούς αθλητές,  δεν έχει ανάγκη από τα τείχη. Συμβολικά τις αρκούν οι Ολυμπιονίκες της.

 

Χρηματικές Αμοιβές

 

Μερικές φορές οι τιμές προς τους Ολυμπιονίκες έφθασαν στο σημείο της υπερβολής. Τέτοια περίπτωση είναι η μεγαλειώδης υποδοχή που επιφυλάχθηκε στον Εξαίνετο τον Ακραγαντίνο , που ανεδείχθη δύο φορές Ολυμπιονίκης στο στάδιο, το 416 και το 412 π. Χ Το τέθριππο του συνόδευαν 300 από  τους σημαντικότερους πολίτες του Ακράγαντα, ανεβασμένοι πάνω σε τέθριππα των δύο ανδρών  , έκαστον των οποίων έσυραν δύο λευκά άλογα  Να σημειώσουμε ότι η υποδοχή των Ολυμπιονικών ήτο ανάλογη της υποδοχής ενός ένδοξου στρατηγού, που επέστρεφε νικητής από εκστρατεία. Τον Ολυμπιονίκην έραιναν τα πλήθη με πέταλα ανθέων και φύλλα δάφνης ή μυρτιάς. Αυτός ήτο και ο λόγος που ακόμη και βασιλείς ή ηγεμόνες επιζητούσαν να κερδίσουν Ολυμπιακή νίκη για να διαιωνίσουν το όνομα τους με τον ανδριάντα που θα ανέγειραν όχι μόνον στην Ολυμπία αλλά και στην πατρίδα τους.

 

Και χρηματικές αμοιβές στον νικητή

 

Μερικές φορές οι πόλεις έδιναν και χρηματικές αμοιβές στον νικητή. Στην Αθήνα ο Σόλων είχε θεσπίσει με νόμο να χορηγείται στον νικητή έπαθλον 500 δραχμών. [Την εποχή εκείνη ένα πρόββατο ή ένας μέδιμνος δημητριακών ετιμάτο μία δραχμή] Με το ποσόν αυτό ο νικητής έμπαινε στην ανωτέρα εισοδηματική τάξη, ήτοι  των πεντακοσιομέδιμνων. Ο Δίων αναφέρει ότι ορισμένες πόλεις έδιναν στον νικητή πέντε τάλαντα, ποσό τεράστιο αν αναλογισθεί την αξία του Αττικού  ταλάντου σε 6.000 δραχμές, ήτοι 30.000 αττικές δραχμές . Μία από τις διακρίσεις τους ήτο και η ισόβια σίτιση του νικητή από το Πρυτανείο, διάκριση που τον έθετε στην ίδια μοίρα με τους ανωτάτους αξιωματούχους της πόλεως.  Συχνά οι πόλεις έκοβαν και νομίσματα με την ευκαιρία της νίκης της πόλεως τους  στους Ολυμπιακούς αγώνες. Στα παλιότερα χρόνια(6 ον και 5 ον αιώνα. π Χ) έχουμε περιπτώσεις ‘αφηρωισμού’ (απονομής τιμής  ηρώων) σε Ολυμπιονίκες, αλλά αυτό συνδέεται και με άλλες  ηρωικές πράξεις των τιμωμένων προσώπων και όχι μόνον στην Ολυμπιακή τους νίκη, όπως λ. χ  ο Ηρακλής , Θησεύς κ. α . Συχνά και στην επιτύμβια πλάκα   φρόντιζαν πολλοί να χαράσσουν  ότι εχρημάτισε  Ολυμπιονίκης για να μπει έτσι στην αθανασία και να κατοικήσει στα Ηλίσια Πεδία.

Στα Ελληνιστικά και Ρωμαικά χρόνια ήτο τόσο μεγάλη η αίγλη των Ολυμπιονικών ώστε και άλλες πόλεις τους έδιναν το δικαίωμα  πολιτογραφήσεως των , καθώς και  τιμές, όπως την τιμητική συμμετοχή τους στην βουλή. Στην Σπάρτη απολαμβαναν το προνόμιο του ‘ομοίου’,  ιδιότητα που τους επέτρεπε να μάχονται πλάι στον βασιλιά.  Μερικοί Ολυμπιονίκες  διορίζοντο  στρατηγοί ή αρχηγοί αποικιών. Οι Ολυμπιονίκες ανέθεταν σε ραψωδούς την σύνθεση ωδών, ενώ πολλών τα ονόματα πέρασαν στην αθανασία   μέσα από θρύλους και παραδόσεις  . Οι ηγεμόνες που νικούσαν στην Ολυμπία έκοβαν και νομίσματα, όπως αναφέρεται για τον τύραννο του Ρηγίου Αναξίλαο που νίκησε πιθανόν στην 75 η Ολυμπιάδα (480 π. Χ) στην απήνη και έκοψε ασημένια τετράδραχμα με απεικόνιση του άρματος του. Αλλά και ο  Φίλιππος ο Β! βασιλιάς της Μακεδονίας για την νίκη του στην 106 η  Ολυμπιάδα (356 π. Χ) έκοψε ασημένιο τετράδραχμο με απεικόνιση, στην εμπροσθία όψη την κεφαλή του Διός στεφανωμένη με δάφνη και στην οπισθία την μορφή του .